Nauchnicite otkrile nov jazik vo severniot del na Avstralija koj sodrzhi retki gramatichki noviteti i edinstvena kombinacija na elementi od drugi jazici.
Jazikot poznat kako „lesen valpiri”, go zboruvaat okolu 300 lica od zafrlenata pustinska zaednica, na okolu 644 kilometri od Katrin, grad koj se naogja vo severniot del na Avstralija, veli Karmel O’Shansi, profesor na oddelot za lingvistika na University of Michigan vo En Arbor.
Light Warlpiri e poznat kako „miks od jazici„ zatoa shto sodrzhi elementi od tradicionalniot valpiri, koj go zboruvaat okolu 6.000 lica vo zaednicite koi se rasfrlani niz pustinata Tanami, vo severnite predeli; Kriol, angliskata osnova na kreolskiot jazik koj se zboruva vo razlichni delovi na Avstralija i angliskiot jazik.
– Neverojatnoto neshto za „lesniot valpiri e toa shto povekjeto glagoli gi koristi od angliskiot i krioli jazikot, no povekjeto drugi gramatichki elementi vo rechenicata doagjaat od valpiri, veli O’Shansi.
Vo angliskiot, redosledot na zborovite vo rechenicata generalno ja indicira gramatichkiot odnos megju razlichnite entiteti. Na primer vo rechenicata „Mary saw Jim” (Meri go vide Dzim) se podrazbira deka Meri e taa koja go vrshi gledanjeto zatoa shto nejzinoto ime doagja pred glagolot. Od druga strana, vo valpiri jazikot, zborovite mozhat da bidat postaveni po koj bilo redosled, a gramatichkata interpretacija se temeli na sufiksite koi se nadovrzani na imenkite.
– Vo lesniot valpiri, imate eden del od jazikot koj najmnogu doagja od angliskiot i kriol jazikot, no drugite gramatichki delovi, kako shto se sufiksite doagjaat od valpiri, veli O’Shansi.
Druga distinkcija na novootkrieniot jazik se zborovite koi se odnesuvaat na segashnoto i minatoto vreme, no ne i na idninata. Na primer: „I’m” (Jas sum) se odnesuva na „I” (jas) vo segashno vreme, no korisnicite na „lesen valpiri” sozdale nova forma, „yu-m”, koja znachi „you” (ti) vo segashno i minato vreme, no ne se odnesuva na idnoto vreme.
– Takva struktura ne postoi vo nitu eden od jazicite od koj poteknuva noviot kod, poradi shto go gledame kako oddelen lingvistichki sistem, iako doagja od drugi vekje postoechki jazici, veli lingvistot.
O’Shansi go otkrila „lesniot valpiri” koga zapochnala da raboti vo uchilishte vo severnata teritorija, kade decata uchat tradicionalen valpiri. Taa zabelezhala deka nekoi od uchenicite vo tekot na razgovorot koristat nekolku jazici. Taa smeta deka „lesniot valpiri” nastanal vo tekot na 70-te i 80-te godini na minatiot vek.
